Piştî şerê 13 mehî, Hizbullah îro di rewşeke lawaz de agirbesteke 60 rojî bi Îsraîlê re pejirand. Ev biryar nîşan dide ku rêxistin êdî nikare xwe wek “berevankerê tenê” yê Lubnanê pêşkêş bike. Di vî şerî de, gelek mîtên ku Hizbullah li ser wan ava bûbû têk çûn û bandora wê ya herêmê bi awayekî berbiçav kêm bû.
Operasyonên Îstîxbaratî û Encamên Wan
Sedemên vê lawazbûnê gelek in. Îsraîlê bi saya operasyonên îstîxbaratî karî gelek rêberên girîng ên rêxistinê, di nav de Sekreterê Giştî Hassan Nasrallah jî, bikuje. Her wiha, êrişên Îsraîlê yên li ser deverên Hizbullahê bûn sedema koçberiya bi sed hezaran kesan û hilweşandina gelek gundan. Rêxistinê bi biryara xwe ya şer, ku bêyî şêwira aliyan hat dayîn, xwe di nav Lubnanê de îzole kir.
Bandora li ser Hevpeymaniya bi Îranê re
Di warê stratejîk de, vî şerî bandoreke kûr li ser hevpeymaniya bi Îranê re jî kir. “Mehwera berxwedanê” ku Îranê ava kiribû, nekarî alîkariya Hizbullahê bike û ev yek bû sedema lawazbûna baweriya bi vê hevpeymaniyê. Hizbullah nekarî gefên xwe yên berê bi cih bîne û ev rewş rê da ku Îsraîl êdî bê tirs êrişî Îranê bike.
Zirarên Şerî û Encamên Civakî
Di nav Lubnanê de, encamên şerî gelek giran in. Li gorî daneyên Banka Cîhanê, 1.2 milyon kes, ku piraniyek ji wan Şiî ne, neçar man ku ji malên xwe koç bikin. Nêzîkî 100 hezar xanî zirar dîtin an hatin hilweşandin û 166 hezar kesan karê xwe ji dest dan. Zirarên aborî digihêjin 8.5 milyar dolarî, ku ev ji bo welatekî di nav krîza aborî de ye gelekî giran e. Her wiha, tansiyona di navbera mezheb û komên cuda yên Lubnanê de zêde bûye.
Agirbestê çi nîşan da?
Şertên agirbestê bi xwe jî rewşa lawaz a Hizbullahê nîşan didin. Rêxistin neçar ma ku ji daxwaza xwe ya serekî – rawestandina êrişên li ser Xezeyê – dest berde û qebûl bike ku Amerîka di vê prosesê de rol bilîze. Lê belê, nabe ku were jibîrkirin ku Hizbullah hê jî di nav civaka Şiî de xwedî bandoreke mezin e û bi hezaran şervanên wê hene.
Pirsgirêkên Paşerojê
Avakirina ji nû ve dê pirsgirêkeke mezin be ji ber krîza aborî ya Lubnanê û ne diyar e ka kî dê alîkariya darayî bike. Ji ber ku Îran bi xwe di nav tengasiyê de ye û Hizbullah li herêmê ne xwedî dostên dewlemend e, dê pêvajoya avakirina ji nû ve gelekî zehmet be. Herçend Hizbullah ji vî şerî bi awayekî qels derket jî, hê jî xwedî hêz û bandor e di nav Lubnanê de. Lê belê, pirsgirêkên aborî û civakî yên piştî şer dê bandoreke mezin li ser paşeroja rêxistinê bikin û dibe ku ev bandor heta demeke dirêj bidome.
—-
Ben Hubbard bi Ingilîzî nivîsî û Botan Timesê kurteya wê kiriye Kurmancî
Çavkanî:
- The New York Times
- Banka Cîhanê
- Botan Times
