Hêvîdar Zana: Hewil didim berê xelkê ji tirkî dagerînim ser kurdî

01/11/2023

Xeyala te ji bo kurdan çi ye?

Dema ez 20 salî bûm, gelek xeyalên min hebûn û hinek ji wan ji temen û taqeta min jî mezintir bûn. Bi mezinbûna temen re xeyalên min biçûktir û maqûltir bûn. Mirov fêr dibe ku gotinên ji xwe mezintir neke. Jiyan û ezmûn te li bêjing û seradê didin. Niha tekane xeyala min ji bo miletê min ew e ku zimanê xwe û pê re jî hebûna xwe ji dest nede. Hez dikim li her gund û gundikî, bajar û bajarokî, dibistan, civat, şîn û şahî bi kurdî bin. Ji bo pêkhatina vê xeyalê kar dikim. Piştre jî desthilata miletê xwe dixwazim. Weke yekemîn serokwezîra jin a Îsraîlê Golda Meîr gotî, naxwazim êdî dilê kesî bi miletê min bişewite, dixwazim em jî weke her kesî li ser axa xwe serdest bin. Dewleta herî xerab, ji bêdewletiyê çêtir e.

Li ber destê te çi kar hene û gelo mizgînîyeka te heye?

Berhemên min, nûçeyên min in. Ez heftiyê 6 rojan bûyer û rûdanên diqewimin, dikim nûçe û pêşkêşî raya giştî a Kurdistanê dikim. Hewil didim zimanê min paqij û zelal be, bala xelkê bikşîne û berê wan ji zimanê tirkî dagerîne ser kurdî. Berhemeke din jî kurê min e. Perwerdeya wî û avakirina hişmendiyeke xwezan li cem wî karekî min ê sereke ye. Derfet çêbibe, dixwazim keç û xortan fêrî pêşkêşvaniya nûçeyan jî bikim.

Heyranîya te ji bo kîjan şexsîyet/an heye, çima?

Dîroka me tije kesayetên aza ne û serê min bi tevan bilind e. Eger navekî tenê bînim, ezê navê Seyid Riza bînim. Ez heyrana xweragirîya wî me. Heta kêliya dawî jî serî netewandiye û dijminê xwe bê minet kiriye. Di roja me de jî ez heyrana wan kesan im ku karê xwe ji dil û can dikin û ne zexel in. Heyrana karmendên Botan Timesê me jî, hûrik hûrik, hêdî hêdî ava dikin, lê avahiyeke bibinyad û zexim ava dikin.

Heke mimkun bûya te dixwest çi şîyanên te hebin û ji bo çi bi kar bînî?

Eger mebesta we şiyanên metafîzîkî bin, baweriya min bi wan nayê. Lê xwezî derfetên min hebûna û min li her deverê Bexçeyên Zarokan û Dayîngeh ava bikirana. Zarok di 3-4 saliya xwe de bi zimanê kurdî perwerde nebin, piştre ew valahiya di ruhê wan de nayê dagirtin. Pêwendiyeke pir qayîm di nava ziman û çêbûna hişmendiya netewî de heye. Ew pêwendî di zaroktiyê de ji aliyê çerxa asîmîlasyonê ve tê birîn û piştre em dikin nakin, çênabe. Em pîne dikin, lê şopa wê her dimîne. Divê em nehêlin wan birînan di ruhê zarokên me de vekin. Mezinên me belasebeb negotine, “kurmê şîrî heta bi pîrî”.


Botan Times hewceyî piştgirîya te ye, bi 3 Dolaran (100 TL) bibe abone da em li ser pêyan bimînin


Jidayikbûye sala 1995an. Sala 2021an ji Zanîngeha Artûkluyê beşa Ziman û Edebîyata Kurdî derçûye. Sala 2024an li Enstîtûya Zimanên Zindî yên li Tirkîyeyê ya Zanîngeha Mardîn Artûkluyê bi teza xwe ya bi serenavê “Destana Bîjen û Menîjeyê di Edebîyata Kurdî da (Goranî, Soranî, Kurmancî)” mastera bitez xelas kirîye. Nivîs û hevpeyvînên wî li çendîn malperan weşîyane û gotarên wî yên akademîk li çendîn kovaran weşîyane. Edîtorî û redaktorî bo weşanxaneyên kurdî û wergêrî bo sazî û dezgehan kirîye. Ew li Botan Internationalê wekî edîtorê nivîsarên malpera Botan Timesê dixebite.

Te ev dîtıne?

Alî Bagdû: Min xwest bi belgefîlmê dengê dengbêjan bigihînim siberojê

Teknolojiya dijîtal a roja me, bandoreke gelekî mezin li tevahiya jiyanê dike.

Enwer Karahan: Kesên ku fêrî xwendina kurdî dibin dest bi nivîskarîyê dikin

Metin Aydın Nivîskarê ”Siwarê Şînbozê: Êlas Efendî” Enwer Karahan nivîskarekê pirhêl e,

Mewlûd Oguz: Kurdî, zimanê min ê jiyanê, xebatê û hunerê ye

Hevpeyvîn: Rêzan Diljen Dîwana helbestkar û rojnameger Mewlûd Oguz a bi navê