Êrîşa Îranê ya bi 300 mûşek û dronan li ser Îsraîlê, bû sedema alozbûna rewşa Rojhilata Navîn. Ev bûyera ku ji aliyê gelek çavdêran ve wek destpêka “şerê berfireh” tê dîtin, nîşan dide ku nakokiyên herêmî gihîştine asteke nû ya metirsîdar.
Serokwezîrê Îsraîlê Benjamin Netanyahu, di civîna kabîneya ewlehiyê de hişyarî da ku dê bersiveke xurt bide Îranê. Lê belê, ev biryar ne hêsan e. Îsraîl di nav pirsgirêkên navxweyî û derve de ye, bi taybetî şerê li Xezeyê ku ji 7ê Cotmeha 2023an ve berdewam dike. Her wiha, Amerîka û hevalbendên din ên Îsraîlê jî dixwazin pêşî li belavbûna şerî bigirin û ji Îsraîlê dixwazin ku bi baldarîyê tevbigere.
Ji aliyê din ve, Îran dibêje ku êrîşa wan bersiva kuştina generalê wan Abbas Nilforoushan û rêberên Hizbullah û Hamasê bû. Berdevkê hikûmeta Îranê Ali Rabiei got ku ev êrîş “bersiveke rewa” bû û hişyarî da ku eger Îsraîl bersivê bide, dê bi êrîşeke “şikestbar/têkbir” re rû bi rû bimîne.
Rewşa niho gelek aloz e û metirsiya şerekî mezin li herêmê heye. Welatên cîran û hêzên mezin ên cîhanê bi baldarî li pêşveçûnan dinêrin. Li Libnanê, Hizbullahê ragihandiye ku ew amade ne piştgiriya Îranê bikin eger şer mezin bibe. Li Yemenê, Hûsiyan jî hişyarî dane ku ew ê êrîşî Îsraîlê bikin eger şer berdewam bike.
Serokê Amerîkayê Joe Biden jî di hevdîtina xwe ya bi Netanyahu re got ku Amerîka dê beşdarî êrîşeke li ser Îranê nebe, lê dê piştgiriya xwe ya ji bo Îsraîlê bidomîne. Ev helwest nîşan dide ku Amerîka dixwaze pêşî li şerekî berfirehtir bigire.
Ev bûyer careke din nîşan dide ku Rojhilata Navîn di rewşeke gelek nazik de ye. Her tevger dikare bibe sedema guherînên mezin û encamên giran li herêmê. Di vê demê de, rola dîplomasiyê û hewildanên navneteweyî ji bo kêmkirina aloziyê dê gelekî girîng be. Civaka navneteweyî bi baldarî li benda bersiva Îsraîlê ye û hewl dide pêşî li şerekî berfireh bigire ku dikare bandoreke mezin li ser aborî û ewlehiya cîhanê bike.
Çavkanî: New York Times
Nivîskar: David E. Sanger, Ronen Bergman û Patrick Kingsley