Banga RSFyê: Divê Zhang Zhan tavilê bê berdan

Rêxistina Rojnamegerên Sînornenas (RSF) daxwaz dike ku tavilê rojnamegera Çînî, ya ku cara ewil Covid-19 kiribû nûçe, Zhang Zhan bê berdan. Ku tenduristiya wê ji ber greva birçîbûnê ya qismî ber bi xirabûnê ve diçe û eger di girtîgehê de bimîne bi mirinê re rû bi rû bimîne.

Zhang Zhan, rojnamevaneka Çînî ye ku hefteyên ewil ên derketina Covid-19 li Wuhanê şopandibû, ji ber ‘hilbijartina pevçûnan û provokekirina aloziyê’ ji hêla Dadgeha Herêmî ya Nû ya Shanghai Pudong ve di Kanûna 2020an de bi çar sal cezayê girtîgehê hate mehkûm kirin. Eger di girtîgehê de bimîne dê bi mirinê re rû bi rû bimîne.

Zhangê(38), ku herî dawî bi vîdyoyê bi malbata xwe re axivîye, gotiye ku tenduristiya wê ji ber greva birçîbûnê ya qismî ya ku ji bo protestokirina bêgunehiya xwe li dar dixe, pir xirab bûye. Rojnamevana ku bejna wê 177 santîmetre ye, niha ji 40 kîloyan kêmtir e û bêyî alîkarî nikare bi rê ve biçe û serê xwe jî rake. Zhangê herî dawî di Tebaxê de rakiribûn nexweşxaneyê û 11 rojan di nexweşxaneyê de mabû.

Serokê Buroya Asyaya Rojhilat a RSFyê, Cédric Alviani, got: “Em bang li civaka navneteweyî dikin ku zextê li rejîma Çînê bike û bikin ku tavilê Zhang Zhan bê berdan hî nebûyî dereng .” “Wê, tenê peywira xwe ya nûçegihaniyê pêk dianî û diviyabû qet nehatiba binçavkirin, nexasim 4 sal cezayê girtîgehê jê re hat dayîn.”

Di nameyeka hevpar de ku di 17ê Îlona 2021an de hat weşandin, RSF û koalîsyona 44 rêxistinên sivîl ên mafên mirovan bang li Serokê Çînê Xi Jinping kiribûn  ku Zhang Zhan beraat bike û serbest bê berdan.

Digel Zhang Zhan, bi kêmî ve 10 parêzvanên din ên azadiya çapemeniyê yên ku li Çînê hatine girtin, dibe ku di demek nêzîk de bibin çarenûsek kujer, di nav wan de nûçegihanê lêkolîner û Xelata Azadiya Çapemeniya Cîhanê ya RSF Huang Qi, weşangerê swêdî Gui Minhai û rojnamevanê Uygur Ilham Tohti, wergirê Xelata Václav Havel. û Xelata Sakharov.

Kunchok Jinpa, çavkaniyeka sereke ya agahdariya di derbarê Tîbetê de ji bo rojnamevanan bû, di Sibata 2021an de ji ber muameleya xirab di girtîgehê de mir. Xelata Nobelê ya Aştiyê û Xelata Azadiya Çapemeniyê ya RSF’ê Liu Xiaobo û bloggerê muxalîf Yang Tongyan her du jî di sala 2017’an de ji pençeşêrê mirin ku di girtîgehê de nehatin dermankirin.

Çîn, di Endeksa Azadiya Çapemeniya Cîhanê ya sala 2021’an a RSF’ê de di rêza 177’an de di rêza 180’an de cih digire, bi kêmî ve 122 rojnameger girtî ne ku di cîhanê de yek ji bilindtirîn hemara rojnamegerên girtî ye.