Analîz: Gelo êrîşa Helebê dê rewşa Sûrîyê biguherîne?

Berî vê êrîşê, hikûmeta Sûrîyê bi piştgirîya Rûsya û Îranê kontrola xwe ya li ser herêmên sereke yên welêt xurt kiribû. Heleb jî ji sala 2016ê ve di bin kontrola hikûmetê de bû. HTS tenê li Idlibê desthilat bû û ti hewldana wê ya mezin a li derveyî vê herêmê tune bû. Lê guherînên mezin ên herêmî û navneteweyî rewş guherand.

Ji destpêka şerê Ukraynayê ve Rûsya nikare wek berê li Sûrîyê çalak be. Beşek mezin a balafirên şer ên Rûsyayê li Ukraynayê ne û hêzên bejahîyê yên wê kêm bûne. Aborîya Rûsyayê jî ji ber şerî qels ketîye û êdî nikare wek berê li her derê mudaxele bike.

Herwiha şerê li Xezeyê jî bandoreka mezin li herêmê kirîye. Hizbullah û Îran bi Îsraîlê re mijûl in û gelek hêzên Hizbullahê ji Sûrîyê vekişîyane. Kuştina fermandarên Îranê li Sûrîyê jî bûye sedema qelsketina “Mihwera Berxwedanê”.

HTS di vê demê de stratejîyeka nû bi kar anîye û ji qelsîya hevpeymanan sûd wergirtîye. Têkilîyên xwe bi Tirkîyeyê re xurt kirîye û xwe wek hêzeka rewa nîşan daye. Bi wergirtina piştgirîya hêzên din ên çekdar, hewl daye ku raya giştî ya navneteweyî li dijî xwe raneke.

Tirkîye di vê pêvajoyê de xwedî roleka dualî ye. Ji alîyekî ve dibêje ku wan rê nedaye êrîşan, ji alîyê din ve HTS ji Tirkîyeyê wek piştgir dibîne. Tirkîye êrîşên hikûmeta Sûrîyê rexne dike û dixwaze hevsengîya li herêmê biparêze, lê nahêle ku şer firehtir bibe.

YPG jî ji vê rewşê sûd wergirtîye û li Helebê kontrola xwe firehtir kirîye. Bi piştgirîya DYAyê bûye hêzeka sereke ya li herêmê û di navbera alîyên şer de cih girtîye.

Helwestên dewletên mezin jî cida ne. Rûsya tenê ji hewayê piştgirî dide, DYA bêdeng dimîne û Îran sûcê davêje ser Îsraîl û DYA’yê. Neteweyên Yekbûyî tenê xemgînîya xwe ji rewşê tîne ziman.

Heleb careka din bûye navenda şerê navxweyî û dîyar e ku êrîşên hewayî dê zêdetir bibin. Ev yek dê bibe sedema zirareka mezin a sivîlan, tekçûna aborîya bajêr û zêdebûna koçberîyê. Krîza mirovî ya li herêmê jî dê kûrtir bibe.

Ev êrîş nîşan dide ku rewşa li Sûrîyê hêj ne aram e. Guherînên herêmî û navneteweyî rê li ber qonaxeka nû vekiriye. Heleb careka din bûye navenda vê qonaxê û dibe ku ev qonax rewşa welêt bi temamî biguherîne.

Çavkanî: