هه‌ڤپه‌یڤینه‌که دیرۆکی (۱۹٦۲) یا لگه‌ل کامران به‌درخان ل بۆتان تمه‌سێ دوه‌شه. ئه‌ڤ هه‌ڤپه‌یڤین جارا ئه‌ول ئه دوه‌شه و به‌لاڤ دبه ب ڕێیا بۆتان تمه‌سێ بۆ جه‌مائه‌تا کوردان. ئه‌ڤ قه‌یدی دێ سوودمه‌ند به بۆ لێکۆله‌رێن کورد ده‌ربارێ کوردان دا.
ئه‌ز ده‌ربارێ ڤێ هه‌ڤپه‌یڤینا باربرۆ کارابودا ده یا لگه‌ل کامران به‌درخان، جارا پێشین د ڕۆژنامه‌یا سوێدی یا ب ناڤێ داگه‌نس نیهه‌ته‌ر ده ڕاستی نووچه‌یه‌کێ هاتم: “هه‌ڤپه‌یڤینا ته‌له‌ڤیزیۆنێ ل سه‌ر ئراقێ”. نووچه لگه‌ل وێنه‌یه‌کی باربرۆ کارابودا و کامران به‌درخان هاتبوو وه‌شاندن. د ڤێ نووچه‌یێ ده، به‌ری نیشاندنا دۆکومه‌نتار/هه‌ڤپه‌یڤینێ، وها تێ گۆتن: “ته‌له‌ڤزیۆن ئیشه‌ڤ سائه‌ت ۲۲.۱۰-۲۲.۲٥ئان ڕۆپۆرتاژا ئاکتوه‌ل دوه‌شینه کو باربرۆ کارابودا ل ور ل سه‌ر ڕه‌وشا کریتیک یا ل ئراقێ لگه‌ل ئه‌میرێ کورد کامران به‌درخان دپه‌ییڤه. در. به‌درخان پێشه‌نگێ تێکۆشینا ئازادیا کوردان یێ ل ده‌رڤه‌یی کوردستانێ یه. وی به‌ری نها ل نه‌و یۆرکێ داخوازێن گه‌لێ خوه پێشکێشی دۆربه‌رێن یه‌کتیا نه‌ته‌وه‌یان کریه. هه‌ڤپه‌یڤین ب هه‌سابێ ته‌له‌ڤیزیۆنا سوێدێ ل پاریسێ پێک هاتیه و به‌ری نها فرۆتبوو ته‌له‌ڤیزیۆنا فرانسایێ” [۱]. ئه‌ڤ نووچه پاشێ دو جاران دیسا ده‌رکه‌ته پێشیا من، جاره‌کێ ده‌ما من ده‌ربارێ مژارا باربرۆ کارابودا ده نڤیسه‌ک ئاماده دکر [۲]، جاره‌کێ ژی ده‌ما من ده‌ربارێ مژارا کوردان ده یا د چاپه‌مه‌نیا سوێدی ده پرتووکه‌ک [۳] دنڤیسی، هاته ڕۆژه‌ڤا من.
پرس و به‌رسیڤ ب فرانسزی نه. باربرۆ کارابودا ب قاسی ۱٦ پرسان ژ کامران به‌درخان دکه، ئه‌و ژی به‌رسیڤێن ڤان پرسان دده. پرسێن پێشین ل سه‌ر مژارێن وه‌کی نفووس، جینارێن کوردان، کۆکا کوردان ئن. چه‌ند پرس ل سه‌ر ڕه‌وشا کوردێن ل باشوورێ و مسته‌فا بارزانی نه. پرسێن وه‌کی خوه‌سه‌ری و سه‌رخوه‌بوونێ ژی دبن مژارێن هه‌ڤپه‌یڤینێ. هن پرس ل سه‌ر تێکلیێن کورد و ئامه‌ریکایێ و ل سه‌ر ڕۆلا کامران به‌درخان ئن د ڤان تێکلیان ده. ڕۆژه‌کێ پشتی وه‌شاندنا ڤێ هه‌ڤپه‌یڤینێ ڕۆژنامه‌یا سڤه‌نسکا داگبلاده‌ت ب چه‌ند گۆتنان گرنگیا هه‌ڤپه‌یڤینا ده‌ربارێ دیرۆک و هه‌ولدانێن کوردان ده یێن ژ بۆ ئازادیێ، تینه بیرا خوه‌نده‌ڤانێن خوه [٤]. باربرۆ کارابودا د ڤی وێنه‌یێ ژێرین ده و د وێنه‌یێ ناڤ هه‌ڤپه‌یڤینێ ده، چاوا ئه‌م دبینن کنجێن جهێ ل خوه کرنه.
وسا خویا دکه کو باربرۆ کارابودا و زمانزان کامران به‌درخان ل پاریسێ و ل سوێدێ چه‌ند جاران هه‌ڤ دیتنه. کامران به‌درخان د سالا ۱۹۷۱ئان ده هاتیه سوێدێ و ل ور بۆ کۆمه‌که کوردان کورسه‌که زمانێ کوردی دایه. ڤێ ده‌مێ لگه‌ل وی هه‌ڤپه‌یڤینه‌ک هاتیه کرن و د ڕۆژنامه‌یه‌که سوێدی ده وه‌شیایه [٥]. ده‌ما مه به‌ری چه‌ند سالان هن وێنه‌یێن کامران به‌درخان یێن ده‌ما کو وی ل سوێدێ مامۆسته‌تی دکر، ب ڕێیا توتته‌رێ وه‌شاند، گه‌له‌ک بالا کوردان کشاند.
باربرۆ کارابودا کی یه؟ باربرۆ کارابودا (۱۹۳٥-۲۰۱۷) ڕۆژنامه‌ڤان و نڤیسکاره‌که سوێدی یه. لگه‌ل وێنه‌کێش و نڤیسکاره‌کی ترک گüنه‌ش کارابودا (۱۹۳۳-۲۰۱۸) زه‌وجیه. به‌ری زه‌واجێ پاشناڤا وێ گدلوند بوویه. وان ل پاریسێ هه‌ڤ ناس کریه. باربرۆ کارابودا هه‌تا مرنا خوه ب ده‌هان پرتووک نڤیسینه و ب سه‌دان نڤیس وه‌شاندنه. مژاره‌که بنگه‌هین یا وه‌شانێن وێ، ڕه‌وشا کوردان بوویه. د سالا ۱۹٦۰ئان ده ب پرتووکا خوه یا ب ناڤێ ڕۆهلاتا فراتێ-ل وه‌لاتێ کوردان وه‌شاند [٦]. من به‌ری چار سالان ب تویته‌کێ گرنگیا ڤێ خه‌باتێ وها ئانیبوو زمان: “نڤیسکارا سوێدی باربرۆ کارابودا د سالێن ۱۹٦۰یان ده، ئه‌و دیوارێ تابو و بێده‌نگیێ ب قه‌له‌ما خوه قه‌لاشت کو پرسگرێکا کوردان ل ترکیه‌یێ دۆرپێچ کربوو” (۲۷-٥-۲۰۲۰). پشتی ڤێ پرتووکێ چاڤه‌کی هێزێن پۆلیس و ئیستخباراتا ترکیه‌یێ هه‌رتم ل سه‌ر وێ بوویه، هاتن و ده‌رکه‌تنا وێ ژ ترکیه‌یێ گه‌له‌ک جاران ب گرتن و ب لێپرسینان ده‌رباس دبه. ڕۆژنامه‌ڤانه‌که موخالیف و وێره‌ک بوویه. هه‌رتم بۆ مافێن کوردان و پاراستنا چاندا وان ده‌نگێ خوه بلند کریه. ناسیا خوه دایه ناڤدارێن کورد، ب وان ڕه بوویه هه‌ڤال و دۆست وه‌کی کامران به‌درخان، تارک زییا ئه‌کینجی، یاشار که‌مال و سه‌لاهادین ڕاستگه‌لدی. مێرێ وێ گüنه‌ش کارابودا (۱۹۳۳-۲۰۱۸) وێنه‌کێش و نڤیسکار بوویه. وی لگه‌ل ژنا خوه گه‌له‌ک فیلمێن دۆکومه‌نتی چێکرنه. ساله‌کێ به‌ری مرنا باربرۆ کارابودا من بییۆگرافییه‌که درێژ ل سه‌ر وێ ئاماده کر و د کۆڤارا دیرۆکا کورد ده وه‌شاند. وێ ده‌مێ گه‌له‌ک نه‌خوه‌ش بوو. ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ نکاربوو به‌رسیڤه‌کێ بده من. لێ پشتی ده‌مه‌کێ وێ ئه‌ڤ مه‌ساژا ژێرین ب ڕێیا ئه‌مالێ ژ من ڕه شاند: ”رۆهاتێ هێژا. سپاس ژ دل بۆنا نڤیسا ته یا د دیرۆکا کورد ده. چ خه‌باته‌که لێکۆلینی یا نه‌دیتی! من ئێ زوو سپاسی ته بکرا، لێ ئه‌ز نه‌خوه‌ش بووم/نه‌خوه‌ش ئم. ژ وه ڕه هه‌میان خوه‌شیا چێترین دخوازن!” (۳۱-۳-۲۰۱٦). وسا خویا دبه کو نڤیسێ گه‌له‌ک ئه‌و شا کربوو، ب ڤێ مه‌ساژێ کێفخوه‌شیا خوه دییار کربوو. ده‌ربارێ ژییانا باربرۆ کارابودا و مێرێ وێ گüنه‌ش کارابودا ده هن چاڤکانیێن بالکێش هه‌نه [۷].
د سالا ۱۹٦۱ئان ده باربرۆ کارابودا ب ئه‌کیبه‌کێ دچه هێلا ئاگریێ و جزیرێ. ئه‌کیب ژ باربرۆ کارابودا، برایێ وێ کرسته‌ر، مێرێ وێ گüنه‌ش کارابودا و وێنه‌کێشێ ناڤدار ئارا گüله‌ر پێک تێ. چاوا تێ زانین ل گۆری قورانێ که‌شتیا نووه ل سه‌ر چییایێ جوودی، ل گۆری ئینجیلێ ل سه‌رێ چییایێ ئاگریێ دانیه. ب کورتی ڤێ که‌شتیا ئه‌فسوونی جارا پێشین ل کوردستانێ خویا کریه. باربرۆ کارابودا و هه‌ڤالێن وی ل سه‌ر ڤێ مژارێ فیلمه‌کی دۆکومه‌نتی ئاماده دکن و فیلم پاشێ د ته‌له‌ڤیزیۆنا سوێدێ ده تێ نیشاندن [۸]. چاوا خویا دبه د ده‌ستپێکا سالێن ۱۹٦۰ئان ده باربرۆ کارابودا ب ڤان سێ به‌رهه‌مان ئانگۆ پرتووکا خوه یا ل سه‌ر کوردان (۱۹٦۰)، فیلمێ دۆکومه‌نت ل سه‌ر که‌شتیا نووه و تۆفانێ (۱۹٦۱) و ئاماده‌کرنا هه‌ڤپه‌یڤینا لگه‌ل کامران به‌درخان (۱۹٦۲) بالا سوێدیان کشاندیه ل سه‌ر دیرۆک و چاندا کوردان.
پێنج سال ده‌رباس بوون، ئیسال (۲۰۲٤) من خسته هشێ خوه کو ئه‌ز ئێ کۆپیایه‌که ڤێ دۆکومانته‌ر/هه‌ڤپه‌یڤینێ په‌یدا بکم و ل سه‌ر وێ تشته‌کی بنڤیسم و بدم ناسین. من ژ ڕۆژنامه‌ڤان به‌شیر کاڤاک کو د ڕادیۆیا سوێدێ ده دخه‌بته، ڕجا کر ژ بۆ کو کۆپیایه‌که ڤێ دۆکومه‌نته‌ر/هه‌ڤپه‌یڤینێ په‌یدا بکم. وی ژی ب ئالیکاریا هه‌ڤاله‌کی خوه، کۆپیایه‌که وێ ژ ئارشیڤێن ته‌له‌ڤیزیۆنا سوێدێ ده‌رخست و گیهانده من. هم ژ بۆ ڤێ ئالیکاریێ و هم ژی بۆ وه‌رگه‌را هه‌ڤپه‌یڤینا ژێرین گه‌له‌ک سپاسی هه‌ڤالێ به‌شیر کاڤاک دکم.
هه‌ڤپه‌یڤین لگه‌ل کامران به‌درخان (۱۹٦۲)
وێنه‌یه‌ک ژ هه‌ڤپه‌یڤینا سالا ۱۹٦۲ئان، باربرۆ کارابودا و کامران به‌درخان
ئه‌میر، هه‌ر ده‌م پر زه‌همه‌ت بوویه مرۆڤ ئاگاهیێن ڕاست ئێن ل سه‌ر هه‌ژمارا کوردان ل ڕۆژهلاتا ناڤین ب ده‌ست بخه. ئه‌ز ژ وه بپرسم، چه‌ند کورد ل ڕۆژهلاتا ناڤین دژین؟
– نفووسا کوردستانێ ۱۲ ملیۆن ئه. ٦ ملیۆن کورد ل کوردستانا ترکیێ، ٤ ملیۆن ل کوردستانا ئیرانێ و نێزی ۲ ملیۆن ژی ل کوردستانا ئراقێ دژین. ل سووریێ ژی کێمانیه‌که گرینگ ئا نێزی ٥۰۰.۰۰۰ که‌سی هه‌یه.
گه‌لۆ فه‌رقێن مه‌زن ئێن به‌ربچاڤ د ناڤبه‌را کوردان و جیرانێن وان ده هه‌نه؟
– ئه‌ز باوه‌ر دکم هه‌نه. کورد ب ئه‌سلێ خوه هندۆ-ئه‌ورۆپی نه، لێ جیرانێن وان، وه‌کی میناک ترک ب ئه‌سلێ خوه ئالتایی و ئه‌ره‌ب ژی سامی نه. د ناڤبه‌را مه و ئیرانیان ئان ژی فارسان ده خزماتیه‌ک هه‌یه ژ به‌ر کو ئه‌و ژی ب ئه‌سلێ خوه هندۆ-ئه‌ورۆپی نه و زمانێ مه ژی زمانه‌کی هندۆ-ئه‌ورۆپی یه.
ڕه‌وشا سیاسی یا کوردان ل ڤان وه‌لاتان چاوا یه؟
– کوردستان د ناڤبه‌را سێ ده‌وله‌تان ده هاتیه پارڤه‌کرن: ترکیه، ئیران و ئراق. ل ترکیه‌یێ ڕه‌وش گه‌له‌ک خه‌راب ئه ژ به‌ر کو هکوومه‌تا ترکیه‌یێ هه‌تا هه‌بوونا گه‌لێ کورد ژی ئینکار دکه. د چاره‌کێ سه‌دسالێ ده وان خوه هینی وێ یه‌کێ کرنه کو ژ کوردان ڕه بێژن ‘ترکێن چیاییع. ل ئیرانێ ڕه‌وش نه وسا یه. هکوومه‌تا ئیرانێ تو جاران هه‌بوونا گه‌لێ کورد ئینکار نه‌کریه. ل ئیرانێ پارێزگه‌هه‌ک ب ناڤێ کوردستان هه‌یه. ڕاست ئه کو داخوازێن مه یێن ژ بۆ ڕزگاریا چاندی و ئابۆری یا گه‌لێ کورد هین نه‌هاتنه په‌ژراندن، لێ هکوومه‌تا ئیرانێ قه‌ت نه‌به هه‌بوونا گه‌لێ کورد ئینکار ناکه. ل ئراقێ، هوون دزانن کو پشتی شه‌رێ جیهانێ یێ یه‌که‌م، کوردستانا باشوور هاته ئلهاقکرن، دهات ئیداکرن کو ئراق، به‌شا ئه‌ره‌بی یا ئراقێ، بێ کوردستانا باشوور ژ ئالیێ ئابۆری ڤه نه بکێرهاتی یه و ژ ئالیێ له‌شکه‌ری ڤه نه‌دهات پاراستن. لێبه‌لێ، دڤیابوو کوردستانا ئراقێ خوه‌سه‌ریا خوه ب ده‌ست بخستا، ل گۆری په‌یمانا سه‌ڤرێ، ئان ژی داخویانیا هکوومه‌تا بریتانیایێ یا سالا ۱۹۲۲ئان ئان ژی ل گۆری خالا ۳یه‌م ئاده‌ستوورا سالا ۱۹٥۸ئان.
پشتی شۆره‌شا ئراقێ یا ۱۹٥۸ئان، وسا خویا دکر کو وه کوردان ژ قاسم هه‌ز دکر؟
– ئه‌رێ، لێ د ۱۹۲۰ و ۱۹۱۹ئان ده ده‌ما کو ترکیه ژ بۆ سه‌رخوه‌بوونا خوه تێدکۆشیا ژی وسا بوو. کوردان، ب دلسۆزیه‌که مه‌زن، ئالیێ ترکان گرتن. و د ده‌ما ئاماده‌کرن و موزاکه‌ره‌یا په‌یمانا لۆزانێ ده، ڕێزدار ئیسمه‌ت ئینöنوو گه‌له‌ک جاران گۆت کو ترکیه وه‌لاتێ دو گه‌لان ئه: ترک و کورد. لێبه‌لێ گاڤا دژواری ده‌رباس بوون، ئه‌ڤ تشت هه‌موو هاتنه ژبیرکرن. هه‌مان سیاسه‌ت ژ ئالیێ قاسم ڤه ژی هاته شۆپاندن. د ده‌ستپێکێ ده، قاسم ژ ڕه‌وشا خوه نه پر باوه‌ر بوو، له‌وما وی خوه ل کوردان گرت دا کو ل دژی هێمانێن ل دژی شۆره‌شێ شه‌ر بکه. لێ ده‌ما کو وی باوه‌ر کر کو ڕه‌وشا وی ئێدی تێر خورت ئه، ئێریشی کوردان کر.
و ئیرۆ، ل ئراقێ چ دقه‌ومه؟
– ئیرۆ شه‌ر هه‌یه، لێ شه‌رێن مه‌زن به‌رێ چێبوونه. ئیرۆ نێزیکی هه‌موو کوردستانا ئراقێ د بن کۆنترۆلا کوردان ده یه. کوردان کۆنترۆلا باژارێن مه‌زن ئێن کوردستانا ئراقێ، وه‌کی مووسل، که‌رکووک، سلێمانی ئان هه‌ولێرێ نه‌گرتنه دا کو سڤیلان ژ ئێریشێن هه‌وایی بپارێزن. ئه‌ز باوه‌ر دکم کو هوون ڤێ دزانن، ژ به‌ر کو هه‌موو چاپه‌مه‌نیا جیهانێ ژخوه ل سه‌ر ڤێ مژارێ نووچه به‌لاڤ کرنه. ئارتێشا ئراقێ کو نکاره شه‌رڤانێن کورد تێک ببه، ب ترسۆکی ئێریشی گوندێن سڤیلان دکه و ژن و زارۆکان دکوژه.
موستافا بارزانی یێ کو سه‌رۆکاتیا ته‌ڤگه‌را کوردی ل ئراقێ دکه کی یه؟
– موستافا بارزانی نه‌ڤیێ مالباته‌که پر که‌ڤن و ڕێزدار ئا ژ کوردستانا باشوور ئه. ئه‌و ژ ئالیێ کۆمارا ماهابادێ ڤه وه‌کی گه‌نه‌رال هاتبوو تایینکرن و مرۆڤ دکاره ببێژه کو ئه‌و ئیرۆ ب ڕاستی ژی قه‌هره‌مانێ نه‌ته‌وه‌یی یێ کورد ئه.
چما ژێ ڕه دبێژن گه‌نه‌رالێ سۆر؟
– ئه‌ڤ چیرۆکه‌که پر که‌ڤن ئه. د سالا ۱۹۲٥ئان ده، ده‌ما کوردان ل دژی هکوومه‌تا ترکیه‌یێ سه‌ری هلدا، موستافا که‌مال ئیدا کر کو ئینگلیز ل پشت پشتا کوردان ئن. وێ ده‌مێ ترکیه هه‌ڤالبه‌ندێ یه‌کیتیا سۆڤیه‌تێ بوو. ئیرۆ ترکیه هه‌ڤالبه‌ندێ ڕۆژاڤایێ یه، له‌وما گه‌نه‌رال گüرسه‌ل دودلی نه‌کر کو ببێژه: “ئه‌م دزانن کی ل پشت بارزانی یه”. ئه‌ز باوه‌ر دکم کو گه‌نه‌رال گüرسه‌ل هه‌مته‌مه‌نێ من ئه و د ڤی ته‌مه‌نی ده دڤێ مرۆڤ هنه‌کی جدیتر به، نه وسا؟
چه‌ند له‌شکه‌رێن کورد هێ ژی د ناڤ ئارتێشا قاسم ده نه کو ل دژی هێزێن کوردی یێن بارزانی شه‌ر دکن؟
– نها دبه کو هه‌تا ۸۰۰۰ له‌شکه‌رێن کورد هه‌بن، لێ وسا خویا ناکه کو ئه‌و هاتنه شاندن ژ بۆ کو ل دژی هێزێن کوردی شه‌ر بکن، ئه‌و بێهتر ل هه‌رێما سینۆری یا به‌ر ب کووێتێ ڤه نه.
وسا یه، هوون نها ته‌نێ پاراستنا دۆزا کوردان ل ئراقێ دکن؟
– ئه‌رێ، ڕاست ئه. ب سه‌ر ده ژی، هه‌تا ل ئراقێ ژی، وه‌کی کو هوون باش دزانن، ئه‌م دخوازن ڕێزێ ل یه‌کپاره‌بوونا ئه‌ردنیگاری بگرن، یانی کورد ناخوازن ژ ئراقێ ڤه‌قه‌تن. لێ ئه‌و دخوازن د چارچۆڤه‌یا ئراقێ ده ده‌وله‌ته‌که سه‌ربخوه هه‌به.
وه ده‌مه‌کی به‌رێ سه‌ره‌دانا ئامه‌ریکایێ کر؟
– ئه‌رێ. ئه‌ز ل نه‌و یۆرک و واسهنگتۆنێ بووم. من ب ده‌ردۆرێن پێوه‌ندیدار ڕه تێکلی دانی و ئه‌ز ئێ د نێزیک ده دیسا هه‌رم ور. ئارمانجا سه‌ره‌که ئه‌و ئه کو ئه‌م هه‌ول بدن کۆمیسیۆنه‌که لێکۆلینێ بشینن کوردستانا ئراقێ دا کو ژه‌نۆسیدێن ل دژی گه‌لێ کورد هاتنه کرن به‌لگه بکن.
وه داخوازا پشتگریێ ژ ئامه‌ریکایێ کر؟
– هوون بێگومان دزانن کو د نه‌و یۆرک تمه‌سێ ده داخویانیه‌ک ژ گه‌نه‌رال بارزانی هه‌یه، لێ ئه‌ز نزانم ئه‌و چقاس ڕاست ئه.
گه‌لۆ ئالیکاریا ده‌رڤه ژ بۆ گهیشتنا ئارمانجێن وه پێویستیه‌که موتله‌ق ئه؟
– ئه‌ز نکارم ببێژم کو ئه‌م ب ته‌مامی هه‌وجه‌یی ئالیکاریا ده‌رڤه نه. لێ ژ بۆ سڤیلێن کو نها د ڕه‌وشه‌که خه‌راب ده نه، بێ مال و ستار ئن، و ل به‌ر زڤستانێن دژوار ئێن کوردستانێ نه – پشتی مه‌هه‌کێ ئه‌م ئێ ۲۰ پله‌یێن ژێر سفرێ ببینن – ئه‌م ب ڕاستی داخوازا ئالیکاریێ ژ جیهانێ دکن دا پشتگریێ بده کوردێن مه‌خدوور کو هه‌ژمارا وان ژ ۱۰۰،۰۰۰ئی ده‌رباس دبه.
گه‌لۆ ڕه‌وشا ناڤنه‌ته‌وه‌یی یا نها ژ بۆ خوه‌سه‌ریا کوردی ل ئراقێ گونجاڤ ئه؟
– ئه‌ز باوه‌ر دکم کو ئه‌م د سه‌رده‌مه‌که وسا دا دژین کو هه‌موو گه‌لێن جیهانێ ئازاد دبن. له‌وما ئه‌ز فێم ناکم چما دڤێ کورد ژی مافێن خوه یێن خوه‌سه‌ریێ ب ده‌ست نه‌خن.
گه‌ر هوون خوه‌سه‌ریا کوردی ل ئراقێ ب ده‌ست بخن، دێ ئیمکانێن وه یێن سوودوه‌رگرتنا ژ په‌ترۆلێ یا ل سه‌ر ئاخا وه چ بن؟
– هه‌لبه‌ت دێ ب هکوومه‌تا ئراقێ و شیرکه‌تێن په‌ترۆلێ ڕه لهه‌ڤهاتنه‌ک چێببه. ئه‌م نه وه‌کی کو تێ گۆتن، که‌سێن بێهنته‌نگ ئن. ئه‌م ته‌نێ ل په‌ی مافێن خوه نه. ئه‌م دخوازن، وه‌کی هه‌موو گه‌لێن جیهانێ، خوه‌دی شه‌رتێن ژیانه‌که مرۆڤی و بروومه‌ت بن.
مرۆڤی گه‌له‌ک تشت ل سه‌ر ناکۆکیێن د ناڤبه‌را ئه‌شیرێن کوردان ده بهیستنه. گه‌لۆ کورد نکارن ب هه‌ڤ ڕه د ئاشتیێ ده بژین؟
– بێگومان کورد دکارن ب هه‌ڤ ڕه بژین، لێ ل جه‌م هه‌موو گه‌لان جوداهیێن فکری هه‌نه. گه‌لێن هه‌ری پێشکه‌تی یێن جیهانێ ل به‌ر چاڤان بگرن، هوون ئێ ببینن کو هه‌ر ده‌م جوداهیێن فکری و زه‌همه‌تی هه‌نه.
ڕۆلا وه یا که‌سانه د ڕه‌وشا هه‌یی یا کوردان ده ل ئراقێ چ یه و د خوه‌سه‌ریه‌که موهته‌مه‌ل ده دێ پۆزیسیۆنا وه چ به؟
– نها ئه‌ز نوونه‌ریا وان کوردان دکم ئه‌و کوردێن کو ژ بۆ ئازادیا خوه تێدکۆشن. ئه‌ز ل ئه‌ورۆپا و ئامه‌ریکایێ هه‌ولدانێن جوربه‌جور دکم. گاڤا کو کوردستان سه‌ربخوه ببه، ئه‌ز ئێ یه‌ک ژ وه‌لاتیێن هه‌ری بێئیدیا یێ ڤێ کۆمارێ و ڤێ ده‌وله‌تێ بم.
چاڤکانی
[۱] تڤ ئنته‌رڤژو ئۆم ئراک، داگه‌نس نیهه‌ته‌ر، ۲۲-۱۰-۱۹٦۲.
[۲] ڕۆهات ئالاکۆم، باربرۆ کارابودا کüرتله‌رن üلکه‌سنده، کüرت تاره، نر ۲۲/۲۰۱٦.
[۳] ڕۆهات ئالاکۆم، د چاپه‌مه‌نیا سوێدی ده دیرۆکا کوردستانێ، ئاپه‌ج، ۲۰۱۹، ڕووپ.٤۷، ژێره‌نۆت ۹۸.
[٤] تڤ ڕوتان، سڤه‌نسکا داگبلاده‌ت، ۲۳-۲-۱۹٦۲.
[٥] داگه‌نس نیهه‌ته‌ر، ۲۲-۱۰-۱۹٦۲.
[٦] باربرۆ کارابودا، öسته‌ر ئۆم ئه‌ئوفرات-̇ کورده‌رناس لاند، ۱۹٦۰.
[۷] گüنه‌ش کارابودا، ئ̇ندم زامان باهچه‌سنه، یکی، ۱۹۹۸. گüلسه‌ره‌ن ئه‌نگسترöم، گه‌چمشله کۆلکۆلا-گüنه‌ش کارابودا، جه‌م یایıنلارı، ۲۰۰۹.
[۸] نۆئاک ئۆجه سیندافلۆده‌ن، داگه‌نس نیهه‌ته‌ر، ۲٤-۱۲-۱۹٦۱.
